ပင္လယ္ေရျပင္ျမင့္တက္လာမွဳေၾကာင့္ ပစိဖိတ္သမုဒၵရာတြင္းက က်ြန္း၈က်ြန္းေပ်ာက္သြားခဲ့

ကမၻာၾကီးပူေႏြးလာတာနဲ႔ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ဟာ တျဖည္းျဖည္းျမင့္တက္လာေနျပီး ပစိဖိတ္သမုဒၵရာထဲက အနဲဆံုးကြ်န္း၈ကြ်န္းေလာက္ လံုး၀ကြယ္ေပ်ာက္ခဲ့ပါတယ္လို႔ Metro သတင္းကေနေတြ႔ရွိရပါတယ္။

ေျမနိမ့္ပိုင္းႏိုင္ငံေတြျဖစ္တဲ့ Micronesia နဲ႔ Solomon Islands ႏိုင္ငံေတြက ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမွဳအက်ိဳးဆက္ရဲ့  သားေကာင္ေတြျဖစ္ခဲ့ၾကျပီး ႏွစ္စဥ္ ပ်မ္းမွ်၅မီလီမီတာေလာက္ ေရမ်က္ႏွာျပင္ျမင့္တက္လ်က္ရွိေနပါတယ္။ သဘာ၀ေလတိုက္ခတ္ပံုစက္၀န္းအရ အေနာက္ဘက္ပစိဖိတ္သမုဒၵရာထဲမွာ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ျမင့္တက္ႏွဳန္းက ပိုမိုျမန္ဆန္ပါတယ္။ ၁၉၉၀ခုႏွစ္မ်ားကစျပီး ၁၂မီလီမီတာေလာက္ျမင့္တက္လ်က္ရွိေနတာပါ။

ၾသစေတးလ်မွာရွိတဲ့ Sunshine Coast University က Patick Nunn လို႔ အမည္ရတဲ့ ပုဂိၢဳလ္က ကြ်န္းစုေတြဟာ တျဖည္းျဖည္းကြယ္ေပ်ာက္ေနတာကို ေတြ႔ရွိခဲ့တာပါ။ သူဟာ  ကမ္းရိုးတန္းေဒသေတြမွာ ေဒသခံေတြကိုေမးျမန္းတာ၊ ျဂိဳလ္တုကရတဲ့ ဓာတ္ပံုေတြကို ေလ့လာျပီး စစ္တမ္းေကာက္ခဲ့ပါတယ္။ Nunn တို႔အဖြဲ႔ ရွာေဖြေတြ႔ရွိခဲ့တာကေတာ့ ေျမနိမ့္တဲ့ကြ်န္းစုေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက တစ္စစနဲ႔ နစ္ျမဳပ္ေနတာ ၊ ဒါမွမဟုတ္ရင္ လံုးလံုးေပ်ာက္ကြယ္သြားတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။

ေဒသခံေတြက သုေတသနအဖြဲ႔ကို ေျပာတာက Kepidau en Pehleng နဲ႔ Nahlapenlohd ၂ကြ်န္းကေတာ့ လံုး၀နစ္ျမဳပ္သြားေၾကာင္းေျပာျပၾကပါတယ္။

ေ၀ဟင္ကရိုက္ယူထားတဲ့ ဓာတ္ပံုေတြအရေနာက္ထပ္ကြ်န္း၆ကြ်န္းျဖစ္တဲ့ Laiap, Nahtik နဲ႔ Ros ကြ်န္းတန္းေတြက ၂၀၀၇ နဲ႔၂၀၁၄ၾကားမွာ ကြယ္ေပ်ာက္ခဲ့တယ္လို႔သိရပါတယ္။ Nunn သတိေပးတာကေတာ့ ေျမအနိမ္႔ပိုင္းမွာရွိေနတဲ့ မီတာ၁၀၀စတုရန္းပတ္လည္ရွိတဲ့ကြ်န္းေတြက တစ္စမက်န္ေရေအာက္ေရာက္မယ့္ အေျခအေနရွိတာကိုပါ။ ဒီသုေတသနျပဳခ်က္ကိုေတာ့ Journal of Coastal Conservation ၂၀၁၇ထုတ္မွာပံုႏိွပ္ခဲ့တာပါ။

၂၀၁၆မွာေတာ့ Australia ႏိုင္ငံ University of Queensland မွ Simon Albert တို႔အဖြဲ႔က ေလ့လာမွဳလုပ္ျပီး အလားတူေတြ႔ရွိခဲ့ပါတယ္။ သူတို႔႔အဖဲြ႔ကေတာ့ ေဆာ္လမြန္ကြ်န္း၅ကြ်န္းကို ၂၀ရာစုႏွစ္ အလယ္ပိုင္းေလာက္ကတည္းက စျပီး ဆံုးရွံဳးခဲ့တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ သုေတသနျပဳအျပီးမွာ သူေျပာခဲ့တာကေတာ့ ဒီေနရာေတြဟာ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ျမင့္တက္မွဳႏွဳန္းအလြန္လ်င္ျမန္တာကို ခံစားသိရွိႏိုင္မယ့္ ပထမဆံုးေသာ ေနရာေတြလို႔ဆိုပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေရွ႔ကိုဘာဆက္ျဖစ္ေစမယ္ဆိုတာ ၾကိဳတင္မွန္းဆႏိုင္မယ့္ အျမင္ကိုေပးပါတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

တခ်ိဳ႔ကြ်န္းေတြက ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ထက္ မျမင့္ေပမယ့္ေရတုိက္စားမွဳဒဏ္ကိုခံႏိုင္ရည္ရွိၾကပါတယ္။ ပထ၀ီအေနအထားအရ အကာအကြယ္ရွိေနတာေတြ၊ သဘာ၀ေပါက္ပင္ေတြ အမ်ားအျပားေပါက္ေရာက္ေနတာေတြနဲ႔  ေတာင္ထူထပ္တဲ့မ်က္ႏွာျပင္ရွိတဲ့ ကြ်န္းေတြဟာ ထံုးအိုင္ေတြထဲမွာ အနည္အႏွစ္ေတြ တင္က်န္ေနတာေၾကာင့္ ပင္လယ္ေရဒဏ္ကို ပိုမိုခံႏိုင္ရည္ရွိတယ္လို႔ သိရပါတယ္။

လင္းလင္း(Shwemom)

Shwemom Team မွ စီစဥ္တင္ဆက္ေသာ www.shwemom.com တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိေသာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ ၊ Website မ်ားတြင္မဆို ျပန္လည္ကူးယူ ေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။